Sens życia – oto coś, czego szuka wielu z nas. Wielu z nas zadaje sobie pytanie, dlaczego i po co żyję. Sens życia można znajdować na różne sposoby i na różnym jego etapie. W pewnym sensie, sens życia pokrywa się z poczuciem sensu własnej osoby. Mam sens, więc moje życie też go ma. Najwięcej ludzi, sens życia upatruje w tym kim jest i co robi. Innymi słowy, sens istnienia widzi w pełnionych rolach, osiąganych sukcesach, rozwoju itd. Jednym ze źródeł poczucia sensu życia są wyznawane przez nas wartości.
Odkryj swoje wartości
Żyjąc, stykamy się z wieloma różnymi zjawiskami. Doświadczamy i wdrażamy w codzienność różne zachowania, i postawy. Z biegiem czasu, przekonujemy się, że pewne elementy rzeczywistości są dla nas bardzo ważne, inne ważne, a jeszcze inne nieistotne. Te najważniejsze stają się wartościami, którymi kierujemy się w życiu. Z punktu widzenia filozofii, wartością jest to, co cenne i godne pożądania; wszystko to, co może być celem dążeń człowieka. W psychologii, wartością nazywa się zespół przekonań człowieka mogących mieć charakter normatywny lub nienormatywny.
Wartości nie należy mylić z zasadami życia codziennego i normami moralnymi, choć w pewnym sensie pokrywają się z nimi. Wartości, to również nie to co robimy, i nie to, co posiadamy.
Jak powstaje osobisty system wartości?
System wartości osoby dorosłej składa się z kilku części. Pierwszą stanowią wartości przejęte z rodziny, w której dorastał. Kolejna, to wartości przejęte od ludzi, z którymi zetknął się na późniejszych etapach życia. Są to rówieśnicy, znajomi, przyjaciele, współpracownicy itd. Trzecią składową osobistego systemu wartości jest własne doświadczenie. Pod jego wpływem, wartości przejęte od innych ludzi podlegają konfrontacji i nierzadko zmianie. System wartości osoby dorosłej powinien być stabilny. Nie oznacza to jednak, że pod wpływem innych ludzi lub nowych doświadczeń nie mogą zajść w nim pewne, a nawet diametralne zmiany.
Prawdziwe wartości
Zmiany te mogą zachodzić na przykład wtedy, gdy wartością jest jakaś potrzeba, którą chcemy zaspokoić. Gdy to się stanie, potrzeba ta przestaje być wartością i system wartości się zmienia. Znane są przypadki ludzi, którzy po 20 latach pracy w korporacjach, skupianiu się na karierze i zarabianiu pieniędzy, nagle dochodzą do wniosku, że mają już dość i że chcą robić coś zupełnie innego. Zaczynają pomagać innym, działać społecznie lub realizować dawne pasje. Mówiąc o osobistym systemie wartości, trzeba wspomnieć o tym, że czymś innym są wartości deklarowane, a czymś innym rzeczywiste. Wartości deklarowane, to te, które teoretycznie wyznaje większość ludzi. Wartości rzeczywiste, to wartości wcielane i realizowane w codziennym życiu. Aby wartość deklarowana stała się rzeczywista, musi nastąpić proces zwany uwewnętrznieniem. Uwewnętrznienie, to świadome uznanie danej wartości za własną i taką, którą zamierzamy realizować w życiu.
Znaczenie osobistego systemu wartości
Osobisty system wartości stanowi istotną część naszej osobowości. Można wręcz powiedzieć, że określa kim jesteśmy. System wartości jest jak drogowskaz, dzięki któremu nie zabłądzimy, nie pomylimy drogi i nie zejdziemy z obranego szlaku. Wyznawane przez nas wartości określają nasz styl życia, sposób postępowania w wielu sytuacjach, wybory i decyzje życiowe. Wartości kierują naszym myśleniem i działaniem. Jeśli relacje z ludźmi stanowią dla nas ważną wartość, będziemy bardziej o nie dbać, szanować je i pielęgnować. Jeśli za ważną wartość uznajemy tolerancję, będziemy umieli przeciwstawić się przejawom ksenofobii.
Jeśli za wartość uznajemy uczciwość, nie skuszą nas możliwości czerpania zysku w nielegalny sposób. System wartości wyznacza kierunek, w jakim podążamy. Nierzadko, bywa dla nas wyzwaniem. Bycie wiernym wyznawanym wartościom często bywa trudne, niewygodne i wymagające odwagi. Zwłaszcza, gdy są to wartości inne, niż wyznawane przez otaczających nas ludzi. Postępowanie zgodne z wyznawanymi wartościami wzmacnia nas, zasila i buduje poczucie własnej wartości. I tak, czujemy się silniejsi, jeśli uznając, że uprzejmość jest wartością, jesteśmy uprzejmi niezależnie od tego, co spotyka nas ze strony innych ludzi. Jestem uprzejmy, bo chcę taki być i to ma dla mnie wartość.
Osobisty system wartości, a sens życia
Osobisty system wartości stanowi oś i sens życia. Wszystko, co robimy, robimy po to, by osiągać i realizować pożądane przez nas wartości. Część z nich może być nieuświadomiona i nienazwana. Osobisty system wartości nie składa się tylko z tych, które ogólnie uznawane są za szlachetne i dobre. Obok uczciwości, tolerancji czy odwagi, w naszym osobistym systemie wartości może znajdować się ryzyko, dobra zabawa, czy wygoda.
Odkryj lub uzupełnij osobisty system wartości.
Ćwiczenie: Odkryj lub uzupełnij swój system wartości
Ćwiczenie pomoże ci odkryć lub uzupełnić osobisty system wartości.
1. Przeczytaj uważnie listę wartości – zastanów się, które z nich rezonują z Tobą najbardziej. Możesz je zaznaczyć, podkreślić lub zapisać osobno.
rodzicielstwo, wygoda, poświęcenie, akceptacja, piękno, uprzejmość, miłość, przyjemność, inteligencja, dobra zabawa, wyobraźnia, intuicja, perfekcjonizm, życzliwość, uczciwość, sukces, umiejętności, wiedza, dobroć, ryzyko, wolność, niezależność finansowa, intymność, odwaga, harmonia, wyzwania, przygoda, spokój, bogactwo, atrakcyjność, popularność, pasja, wierność, zaufanie, związek, lojalność, wsparcie, tolerancja, patriotyzm, wiara, autentyczność, zdrowie, mądrość, szczęście, pewność, elastyczność, młodość, dostatek, przyjaźń, wdzięczność, pieniądze, bliskość, sprawiedliwość, tolerancja, wrażliwość, sprawność, skuteczność,
radość, rozwój osobisty
2. Dodaj własne wartości – jeśli na liście brakuje czegoś, co uważasz za ważne, dopisz to. Każdy ma swój unikalny system wartości.
3. Wybierz 10 najważniejszych wartości – z wcześniej zaznaczonych wybierz te, które są dla Ciebie kluczowe.
4. Uszereguj wartości według ważności – ustaw swoje wartości w kolejności od najważniejszej do najmniej istotnej.
5. Zastanów się nad każdą wartością – odpowiedz na pytania:
Dlaczego ta wartość jest dla mnie ważna?
Jak wpływa na moje życie?
Jak ją realizuję na co dzień?
6. Przeanalizuj konsekwencje – rozważ, jakie koszty ponosisz, kierując się tą wartością, i co dzięki niej osiągasz.
7. Porównaj swoje wartości z rzeczywistością – czy Twoje codzienne wybory i działania są zgodne z Twoimi wartościami? Jeśli nie, co możesz zmienić?
8. Zastanów się nad wartościami, które sprawiają trudność – czy jest jakaś wartość, którą uznajesz za ważną, ale trudno Ci ją realizować? Dlaczego tak się dzieje?
9. Zidentyfikuj konflikty wartości – czy niektóre z Twoich wartości stoją ze sobą w sprzeczności? Jak możesz je pogodzić?
10. Sprawdź, jak wartości wpływają na Twoje relacje – które wartości są dla Ciebie kluczowe w relacjach z innymi ludźmi? Jak wpływają na Twoje wybory życiowe i decyzje?
11. Pomyśl o wartościach, które przejąłeś od innych – czy są w Twoim systemie wartości takie, które przejąłeś od rodziny, społeczeństwa lub kultury? Czy nadal są dla Ciebie aktualne?
12. Zdefiniuj swoją „wartość przewodnią” – jeśli miałbyś wybrać jedną wartość, która najlepiej określa Ciebie i Twoje życie, co by to było?
13. Stwórz afirmację wartości – sformułuj krótkie zdanie, które przypomina Ci o Twoich kluczowych wartościach i wzmacnia ich znaczenie w Twoim życiu.
14. Zaplanuj, jak będziesz pielęgnować swoje wartości – wypisz konkretne działania, które pomogą Ci rozwijać i umacniać najważniejsze dla Ciebie wartości.
15. Wracaj do tego ćwiczenia regularnie – wartości mogą ewoluować wraz z doświadczeniami życiowymi. Co jakiś czas przeglądaj swój system wartości i sprawdzaj, czy nadal jest dla Ciebie aktualny.
To ćwiczenie pomoże Ci lepiej zrozumieć siebie, swoje priorytety i kierunek, w którym chcesz podążać w życiu. Powodzenia! 😊
Dlaczego warto znać swój osobisty system wartości?
Odkryj swoje wartości. Znajomość osobistego systemu wartości i świadomość, tego czym kierujemy się w życiu, najprościej rzecz ujmując pomaga żyć w zgodzie z samym sobą. Chodzi o to, by to kim jesteś, co robisz i do czego dążysz wypływało z głębi, a nie było podyktowane zewnętrznie narzuconymi wartościami. Osobisty system wartości określa cię i definiuje. To nim kierujesz się, podejmując drobne i ważkie decyzje życiowe. Odróżnienie tego co nasze własne, od tego, co narzucone przez ludzi lub modę bywa trudne. Sygnałem braku spójności między tym jacy jesteśmy, a jacy naprawdę chcielibyśmy być jest złe samopoczucie, brak poczucia szczęścia i zadowolenia z życia. – Wszystko mam, osiągnąłem wszystko co chciałem, a nie czuję radości. No właśnie: wielu z nas po części nieświadomie rezygnuje z własnej drogi i podąża po cudzych śladach.
Zachowaj równowagę
Własna droga bywa trudniejsza i mniej wygodna, mimo to, warto ją znaleźć i podążać nią. Świadomość własnej hierarchii wartości jest niezbędna do tego, by wyznaczać własne cele i do nich dążyć. Spójność celów z wyznawanymi wartościami zdecydowanie zwiększa szanse na ich osiągnięcie. Postępując zgodnie z tym, co dla nas ważne, zyskujemy dużo większą motywację do działania. Żadnej z wartości uznanych przez ciebie za najważniejsze nie możesz zaniedbywać. Między realizowaniem najważniejszych wartości musisz zachować równowagę. Jeśli w twojej hierarchii wartości wysoką pozycję zajmuje praca i rodzina, musisz starać się o to, by twoje zaangażowanie w jedną i drugą wartość było takie samo. Oczywiście, nie chodzi o to, byś żył z zegarkiem w ręku i ściśle wyliczał godziny poświęcone pracy i rodzinie, ale o to, byś czuł się na równi spełniony w jednym i drugim aspekcie twojego życia.
Siła Nawyku Charles Duhigg
To świetna książka dla każdego, kto chce zmienić złe nawyki, poprawić swoją produktywność lub lepiej zrozumieć, jak działa ludzki mózg. Czytałeś ją już, czy dopiero planujesz? 😊
/
Dodaj komentarz