Czy charakter w ogóle można ćwiczyć? Czy silny charakter przydaje się tak samo jak silne mięśnie? Czym w ogóle jest silny charakter i jak go kształtować?
Czym jest silny charakter ?
Osoba z charakterem – oto co mówimy, gdy spotkamy kogoś, kto swoim zachowaniem budzi nasz podziw i szacunek. Jedno i drugie wywoływane jest zazwyczaj przez widoczne w tej osobie cechy, postawy i reakcje.
Osoby, o których mówimy, że mają charakter są pewne siebie, zdecydowane, konsekwentne, uczciwe i odważne. Silny charakter bywa nazywany również odwagą cywilną. Chodzi o odwagę przeciwstawiania się czemuś, z czym się nie zgadzamy, w warunkach, gdy przeciwstawienie się może grozić przykrymi konsekwencjami. Odwaga cywilna, to charakter, którego siła pozwala postępować zgodnie z własnym systemem wartości, nawet wówczas, gdy jest to niewygodne i może powodować jakieś straty. Objawem silnego charakteru jest na przykład otwarte protestowanie przeciw niewłaściwemu traktowaniu pracowników, grożące ryzykiem utraty wyższego stanowiska lub w ogóle zatrudnienia.
Silny czy nie – charakter stanowi niezwykle ważną część naszej osobowości. W przeciwieństwie do temperamentu, który jest wrodzony i na który właściwie wpływu nie mamy – charakter jest budowany przez nasze środowisko i doświadczenie. Wypracowujemy go i kształtujemy przez całe życie. Charakter pomaga w poradzeniu sobie z utrudniającymi życie cechami temperamentu. Dzięki niemu, możemy nauczyć się panować nad wrodzoną impulsywnością, tendencją do niepokoju czy roztargnieniem.
Co składa się na charakter?
Badaniem charakteru zajmowało się wielu psychologów. M.in René Le Senne (1882-1954) francuski filozof i psycholog . Wzbogacił on klasyfikację określające temperamenty (charakter jako suma) i przyczynił się do spopularyzowania wiedzy o temperamentach człowieka. Na podstawie badań i obserwacji wymienił on 3 najważniejsze składowe charakteru nazywane jego filarami.
Emotywność
Pierwszy z nich, to emotywność, czyli zdolność do wzbudzania w sobie emocji w reakcji na różnego rodzaju bodźce. Ten filar charakteru, to również nasza wrażliwość i styl reagowania na emocje innych ludzi. Każdy z nas jest emocjonalnie inny, to znaczy inaczej odpowiada emocjonalnie na te same rzeczy. Jedni z nas są mniej, inni bardziej wrażliwi na to, co dzieje się dookoła. Jednych charakteryzuje ciepło, innych chłód emocjonalny.
Aktywność
Drugim filarem naszego charakteru jest aktywność. Chodzi o działanie w oparciu o przyjęte przez siebie zasady i wyznawane wartości. Jak napisano wyżej, wierność przyjętym zasadom i wartościom stanowi trzon siły charakteru. Podobnie jak w sferze emocji, tu również jesteśmy zróżnicowani. A różnice zależą po trochu od genów, po trochu od środowiska, od własnego doświadczenia i pracy nad sobą.
Rezonans
Trzecim filarem naszego charakteru jest rezonans. Chodzi o umiejętność dystansowania się do własnych doświadczeń życiowych, wyciąganie z nich wniosków i uczenie się na błędach. Dzięki rezonansowi potrafimy zinterpretować naszą przeszłość tak, że nie powtarzamy tych samych błędów. Na przykład, nie wchodzimy w związek podobny do tego, z którego niedawno zrezygnowaliśmy.
Inne elementy silnego charakteru
Na silny charakter składa się jeszcze wiele elementów:
Dyscyplina
Nie wszystkim dobrze się kojarzy, ale to naprawdę ważny i cenny element naszego charakteru. Chodzi bowiem o umiejętność realizowania jakiegoś założonego przez siebie porządku. Będąc zdyscyplinowanymi, umiemy zrobić coś, mimo, że nam się nie chce. Przeciwstawiamy się lenistwu, bylejakości i bałaganowi. Ludziom zdyscyplinowanym udaje się zrealizować dużo więcej celów niż pozbawionym tej cechy. Dyscypliny uczymy się w dzieciństwie od najbliższego otoczenia. Dojrzewając i stając się dorosłymi powinniśmy osiągnąć poziom samodyscypliny, a więc punkt, w którym robimy coś lub rezygnujemy z czegoś nie dlatego, że ktoś nam każe lub zabrania.
Umiar
Umiar, to kolejny, istotny element silnego charakteru. Chodzi o panowanie nad popędami, potrzebami i pragnieniami. Wielu ludzi nie umie cieszyć się życiem właśnie z braku umiaru w czerpaniu z życia. Nie mając umiaru, nigdy nie mówimy, że mamy czegoś wystarczająco dużo. Zawsze gonimy za czymś więcej. Nie cieszy nas to co mamy, bo za moment okazuje się, że można mieć więcej, a skoro można, to trzeba się o to postarać. Staramy się i osiągamy to coś, po czym okazuje się, że to jeszcze nie szczyt. Problem polega na tym, że obiektywny szczyt jest nieosiągalny, bo zawsze można mieć więcej. Nie namawiam nikogo do stania w miejscu i udawania, że to co mamy zadowala nas w pełni. Chodzi mi tylko o to, że w pogoni za nieokreślonym szczęściem sami się unieszczęśliwiamy.
Konsekwencja
Bycie konsekwentnym nie jest łatwe, dlatego stanowi kolejny element silnego charakteru. Konsekwencja, to po prostu trzymanie się tego, co sobie założyliśmy. Oczywiście, nie zawsze jest to możliwe, a żelazna konsekwencja może utrudniać życie. Chodzi jednak o to, by nie rezygnować z zamierzonych celów od razu, gdy na drodze do ich realizacji pojawią się jakieś trudności. Bo to, że się pojawią jest niemal pewne.
Uczciwość
Uczciwość kojarzymy zazwyczaj z materialną stroną życia, ale nie tylko o to chodzi. Jako element silnego charakteru, uczciwość rozumiana jest znacznie szerzej. Posiadający ją ludzie nie udają, że są inni niż są naprawdę; nie lawirują i nie manipulują innymi. Wypowiadają się szczerze, nawet jeśli może być to dla nich niewygodne i trudne. Przy czym szczerość nie oznacza bezrefleksyjnegmówienia innym co o nich myślimy. To raczej autentyczne prezentowanie siebie bez naruszania czyichkolwiek granic.
Pewność siebie
Niewątpliwie, silny charakter, to także pewność siebie. Pewność ta buduje się na gruncie znajomości swoich mocnych stron, a więc wiedzy, umiejętności, uzdolnień, możliwości, dokonań i osiągniętych sukcesów. Osoby pewne siebie widzą czego chcą i potrafią to osiągać. Koncentrują się na własnych mocnych stronach i na tym, na co mają wpływ. Pewność siebie jest pochodną poczucia własnej wartości, czyli tego, jak postrzegamy i oceniamy siebie.
Samouznanie
Do istotnych elementów silnego charakteru należy też samouznanie. Chodzi o akceptacje samego siebie z tym co doskonałe i niedoskonałe. Paradoksalnie, w silnym charakterze mieści się dostrzeganie i akceptacja własnych słabości. Dlaczego? Bo tylko wtedy możemy je doskonalić. Wypierając się ich udajemy silniejszych niż naprawdę jesteśmy.
Czy charakter można ćwiczyć?
Nasz charakter kształtuje się przez całe życie. Gdy jesteśmy dorośli możemy i powinniśmy mieć wpływ na to, jacy jesteśmy; jakie prezentujemy postawy i zachowania, jakim wartościom hołdujemy i jakimi kierujemy się w codzienności. A zatem, charakter można wyćwiczyć.
Silny charakter a emocje. Jak ćwiczyć emotywność?
Twoje reakcje emocjonalne w ogromnej mierze mogą zależeć od ciebie. Na to, jakie emocje pojawiają się w tobie na styku z różnymi bodźcami, nie masz wpływu. Masz jednak wpływ na to, jaki poziom osiągają i co wtedy robisz. Nazywaj swoje emocje, gdy tylko je poczujesz. Pomyśl, co chcesz zrobić, zanim zrobisz coś pod ich wpływem. Na przykład: czuję złość, ale nie chcę krzyczeć. Następnie pomyśl, co chcesz zrobić zamiast krzyku. Zaplanuj konstruktywne reakcje na wypadek wzburzenia emocjonalnego – zamiast awanturować się na drodze, wezmę kilka głębokich oddechów; pomyślę, co miłego mnie dziś czeka.
Jak rozpoznać swoje emocje?
Jak ćwiczyć emotywność i nie ulegać chwilowym emocjom?
1. Rozpoznawaj swoje emocje – kiedy poczujesz silne emocje, zatrzymaj się na chwilę i nazwij je: „Czuję złość”, „Czuję frustrację”, „Czuję smutek”.
2. Zrozum źródło emocji – zastanów się, co wywołało tę emocję. Czy to konkretna sytuacja, czy może wcześniejsze doświadczenia?
3. Oceń intensywność emocji – w skali od 1 do 10 określ, jak silna jest Twoja emocja. To pomoże Ci spojrzeć na nią bardziej obiektywnie.
4. Daj sobie chwilę przed reakcją – zanim coś zrobisz lub powiesz, weź kilka głębokich oddechów i policz do 10.
5. Zastanów się, jak chcesz zareagować – wybierz świadomie swoją reakcję, np. „Jestem zdenerwowany, ale zamiast podnosić głos, spokojnie wyrażę, co mnie irytuje”.
6. Przekieruj energię emocji w działanie – jeśli czujesz gniew, zamiast wybuchać, idź na spacer, posłuchaj muzyki lub wykonaj kilka głębokich oddechów.
7. Przygotuj wcześniej strategie radzenia sobie z emocjami – pomyśl, jak możesz reagować w trudnych sytuacjach, np. „Gdy ktoś mnie zirytuje, zamiast reagować impulsywnie, powiem sobie: ‘Spokojnie, zastanów się, co zrobić’”.
8. Analizuj swoje reakcje – po każdej emocjonalnej sytuacji zastanów się, czy zareagowałeś w sposób, który Ci odpowiada, czy może warto coś zmienić następnym razem.
9. Ćwicz dystans do emocji – pamiętaj, że emocje są chwilowe. Zapytaj siebie: „Czy ta sytuacja będzie miała znaczenie za tydzień/miesiąc/rok?”.
10. Znajdź sposoby na wyciszenie – medytacja, głębokie oddychanie, aktywność fizyczna czy pisanie dziennika emocji mogą pomóc Ci lepiej kontrolować swoje reakcje.
Bycie silnym nie oznacza ignorowania swoich uczuć
Silny charakter nie polega na tłumieniu emocji, ale na umiejętnym zarządzaniu nimi. Świadome reagowanie w trudnych sytuacjach buduje twoją wewnętrzną siłę i pewność siebie. Osoba o silnym charakterze nie pozwala, by chwilowe emocje przejęły kontrolę nad jej działaniami. Umiejętność panowania nad sobą daje ci przewagę w relacjach i pomaga unikać niepotrzebnych konfliktów. Kiedy nauczysz się dostrzegać emocje, ale nie działać pod ich wpływem, zyskasz większy spokój i lepszą kontrolę nad swoim życiem. Silny charakter to także zdolność do wybaczania sobie błędów i wyciągania wniosków z trudnych sytuacji. Wzburzenie emocjonalne jest chwilowe, ale konsekwencje pochopnych reakcji mogą być trwałe. Jeśli chcesz być osobą, która potrafi działać zgodnie ze swoimi wartościami, ćwicz świadome reagowanie na stresujące sytuacje. Każdy moment, w którym zatrzymujesz się i wybierasz reakcję zgodną z twoimi zasadami, wzmacnia twoją odporność psychiczną. Silny charakter to nie brak emocji, lecz ich mądra regulacja, która pozwala ci działać w zgodzie ze sobą.
Postępowanie według własnych zasad
Gdy coś robisz, pytaj siebie, czy jest to zgodne z wyznawanymi przez ciebie wartościami i przyjętymi zasadami. Jeśli wyznawaną przez ciebie wartością jest uprzejmość, staraj się być uprzejmy dla ludzi, z którymi łączą cię różne relacje i sytuacje. Konsekwentne postępowanie według własnych zasad wzmacnia twój charakter i buduje wewnętrzną spójność. Nie ulegaj chwilowym emocjom ani presji otoczenia, jeśli prowadzą cię wbrew twoim przekonaniom. Każda decyzja zgodna z twoimi wartościami umacnia twoją tożsamość i daje ci poczucie wewnętrznej harmonii. Nawet w trudnych sytuacjach trzymaj się swoich zasad, bo to one definiują, kim naprawdę jesteś. Pamiętaj, że prawdziwa siła charakteru objawia się wtedy, gdy postępujesz właściwie, nawet gdy nikt nie patrzy. Nie szukaj łatwiejszych dróg, jeśli oznacza to rezygnację z wartości, które są dla ciebie ważne. Twój charakter rozwija się poprzez świadome wybory dokonywane każdego dnia. Działając zgodnie z wyznawanymi zasadami, budujesz życie w zgodzie ze sobą i zdobywasz szacunek zarówno swój, jak i innych.
Silny charakter a niepowodzenia
Na to, co cię spotyka, staraj się spoglądać z różnych perspektyw. Czasami będziesz potrzebować do tego upływu czasu. Nie zrażaj się niepowodzeniami. Bolą, ale są cenną lekcją na przyszłość. Wyciągaj z nich wnioski i nie powielaj tych samych błędów.
Silny charakter nie oznacza unikania porażek, lecz umiejętność podnoszenia się po nich. Każdy upadek to okazja do nauki i budowania wewnętrznej odporności. Ludzie sukcesu to ci, którzy potrafili przekuć swoje niepowodzenia w motywację do dalszego działania. Trudności sprawdzają twoją determinację i pomagają ci odkryć, jak bardzo ci na czymś zależy. Nie pozwól, by lęk przed błędem powstrzymywał cię przed podejmowaniem nowych wyzwań. Czasami to właśnie porażki prowadzą cię na lepszą drogę, której wcześniej nie dostrzegałeś.
Pamiętaj, że największą siłą człowieka jest zdolność do adaptacji i uczenia się na własnych doświadczeniach. Silny charakter to także odwaga, by przyznać się do błędu i mimo to iść dalej. Jeśli zaakceptujesz, że niepowodzenia są częścią każdej drogi do celu, łatwiej będzie ci zachować optymizm i motywację. Każdy krok naprzód, nawet po upadku, wzmacnia cię i sprawia, że stajesz się silniejszą wersją siebie.
Ćwicz samodyscyplinę
Samodyscyplinę możesz ćwiczyć nie pozwalając sobie na odpuszczanie różnych rzeczy. Zacznij od najprostszych, a jednocześnie istotnych dla ciebie. Spóźniasz się w różne miejsca? Od dziś przestań to robić. Zaplanuj działanie, które ci w tym pomoże. Zobacz, co inni robią, żeby się nie spóźniać. Bierz do serca to, co słyszysz od innych, gdy się spóźniasz. Zdarza ci się niedotrzymywanie obietnic? Przemyśl dokładnie następną obietnicę. Jeśli ją złożysz, nie pozwól sobie na jej niedotrzymanie.
Ćwiczenie: Jak nauczyć się samodyscypliny?
Wzmocnij charakter
Dzięki temu ćwiczeniu wzmocnisz swoją samodyscyplinę, co przełoży się na wiele korzyści w różnych aspektach życia: np. Lepsza organizacja czasu – przestaniesz się spóźniać, będziesz bardziej efektywny i uporządkowany. Większa konsekwencja w działaniu – zaczniesz realizować zadania, które sobie wyznaczasz, zamiast odkładać je na później. Większa kontrola nad swoimi nawykami – przestaniesz ulegać impulsywnym decyzjom i łatwiej będzie Ci zmieniać negatywne nawyki.
1. Zdefiniuj, czym dla Ciebie jest samodyscyplina – zapisz, co oznacza dla Ciebie bycie zdyscyplinowanym. W jakich obszarach życia chcesz ją poprawić?
2. Wybierz jedną rzecz do poprawy – zacznij od małego kroku, np. wstawanie o tej samej porze codziennie, punktualność, kończenie zadań na czas.
3. Zaplanuj konkretne działania – jeśli np. chcesz przestać się spóźniać, ustaw przypomnienia, przygotuj rzeczy dzień wcześniej lub wyjdź z domu 10 minut wcześniej.
4. Notuj swoje postępy – przez tydzień zapisuj, jak Ci idzie realizacja wybranego nawyku. Zwróć uwagę na przeszkody i sukcesy.
5. Przypominaj sobie, dlaczego to robisz – w chwilach zwątpienia zastanów się, jak poprawa samodyscypliny wpłynie na Twoje życie.
6. Unikaj wymówek – kiedy masz ochotę odpuścić, zastanów się, czy to naprawdę konieczne, czy tylko szukasz pretekstu.
7. Bądź konsekwentny – jeśli wyznaczyłeś sobie cel, nie dopuszczaj do wyjątków, które mogą zniszczyć Twoje postępy.
8. Obserwuj ludzi, którzy są zdyscyplinowani – ucz się od osób, które osiągnęły to, do czego dążysz. Jakie mają nawyki i strategie?
9. Przygotuj plan awaryjny – jeśli wiesz, że mogą pojawić się trudności, wcześniej opracuj sposoby na radzenie sobie z nimi.
10. Ćwicz samokontrolę w małych sprawach – np. nie sięgaj od razu po telefon po przebudzeniu, odłóż słodycze na później, zamiast odkładać zadanie – wykonaj je od razu.
11. Zapisz obietnice, które składasz innym i sobie – notowanie zobowiązań pomoże Ci ich dotrzymać i uniknąć zapominania.
12. Monitoruj, co Cię rozprasza – jeśli masz trudności z koncentracją, zauważ, co powoduje, że odpuszczasz, i spróbuj to wyeliminować.
13. Nie rezygnuj po pierwszym potknięciu – jeśli zdarzy Ci się złamać zasadę, nie traktuj tego jako porażki, tylko jako okazję do nauki.
14. Nagradzaj się za postępy – wyznaczaj sobie małe nagrody za realizację celów, by utrzymać motywację.
15. Podejmij wyzwanie 30 dni samodyscypliny – wybierz jeden nawyk i konsekwentnie trzymaj się go przez miesiąc. Po tym czasie podsumuj, jak wpłynęło to na Twoje życie.
To ćwiczenie pomoże Ci stopniowo budować nawyk samodyscypliny i wprowadzić pozytywne zmiany w Twoim życiu! 💪😊
Szybka potrzeba – ćwicz umiar
Zanim zaspokoisz jakieś pragnienie, zastanów się, czy, to czego pragniesz, naprawdę jest ci potrzebne. Powstrzymuj się od natychmiastowego zaspokajania swoich pragnień. Upływ czasu pomaga spojrzeć na nie racjonalnie i z dystansem. Chwilowe pragnienie często okazuje się nieważne i zbędne. Pomyśl, ile razy zdarzyło ci się kupić coś, czego w ogóle nie potrzebowałeś i żałowałeś wydanych pieniędzy.
Konsekwencja nie oznacza sztywności
Staraj się być konsekwentny w tym, co robisz. Konsekwencja nie oznacza sztywności. Jest raczej dążeniem do realizacji swoich zamiarów z możliwością zmian sposobów tej realizacji. Jeśli na przykład postanawiasz, że podczas pracy nie będziesz rozpraszać się różnego rodzaju powiadomieniami, za każdym razem, gdy zaczynasz pracować wyłączaj je. Niech to będzie czynność, od której zawsze rozpoczynasz pracę.
Ćwicz uczciwość
Chcąc być uczciwym, powstrzymuj się od czerpania z różnych sytuacji nie do końca czystych korzyści. Nieuczciwość zaczyna się od rzeczy małych, które wydają się nieszkodliwe, bo nikt ich nie zauważa. Ważne, żebyś zauważał je ty sam i zaczął się kontrolować.
Odkrywaj swoje mocne strony
Ćwicz pewność siebie poprzez odkrywanie swoich mocnych stron i wykorzystywanie ich. Zwracaj uwagę na to, gdy inni cię za coś chwalą. Zastanów się, co inni w tobie cenią i w czym czujesz się najlepiej. Analizuj swoje sukcesy i osiągnięcia w różnych obszarach życia.
Ćwicz samouznanie
Nie potępiaj się za niedoskonałości i porażki. Mamy je wszyscy. Bądź wyrozumiały i życzliwy dla samego siebie. Każdego dnia zbierz wszystko to, co udało ci się zrobić tak, że jesteś zadowolony. Z błędów i porażek wyciągaj wnioski na przyszłość.
Silny charakter bardzo przydaje się w życiu, ponieważ pomaga w pokonywaniu codziennych trudności i przeciwności losu. Silny charakter nie oznacza bycia twardzielem. To raczej umiejętność bycia wrażliwym i twardym odpowiednio do różnych sytuacji życiowych. Silny charakter przydaje się w życiu co najmniej tak samo jak silne mięśnie, dlatego zachęcam cię do jego ćwiczenia!
To co najważniejsze:
Jak ćwiczyć silny charakter?
1. Definicja silnego charakteru: Osoby o silnym charakterze cechuje pewność siebie, zdecydowanie, konsekwencja, uczciwość oraz odwaga czyli zdolność do działania zgodnie z własnymi wartościami, nawet w obliczu zagrożenia.
2. Różnica między temperamentem a charakterem: Temperament jest wrodzony i trudny do zmiany, podczas gdy charakter kształtuje się przez całe życie pod wpływem środowiska i doświadczeń, co pozwala na rozwijanie cech pomagających w kontrolowaniu naturalnych skłonności wrodzonych.
3. Trzy filary charakteru według René Le Senne’a:
Emotywność: Zdolność do odczuwania i reagowania na bodźce emocjonalne oraz wrażliwość na emocje innych.
Aktywność: Działanie zgodne z własnymi zasadami i wartościami, co jest kluczowe dla siły charakteru.
Rezonans: Umiejętność dystansowania się od własnych doświadczeń, wyciągania z nich wniosków i uczenia się na błędach.
4. Znaczenie dyscypliny: Dyscyplina, rozumiana jako zdolność do realizacji założonych celów mimo trudności, jest istotnym elementem silnego charakteru. Umożliwia przeciwstawianie się lenistwu i „bylejakości”, co prowadzi do osiągania zamierzonych rezultatów.
5. Rola umiaru: Panowanie nad nawykami, potrzebami i pragnieniami poprzez zachowanie umiaru pozwala na czerpanie radości z życia i unikanie nieustannego dążenia do posiadania więcej (co często prowadzi do niezadowolenia).
6. Kształtowanie charakteru: Charakter nie jest cechą wrodzoną, lecz rozwija się przez całe życie pod wpływem środowiska, doświadczeń oraz pracy nad sobą.
7. Praktyczne wskazówki: Rozwijanie silnego charakteru wymaga samodyscypliny, refleksji nad własnymi doświadczeniami oraz konsekwentnego działania zgodnie z wyznawanymi wartościami.
W przygotowaniu artykułu korzystałem:
