Odkryj rozwój z coachingiem
Rozwój z coachingiem. Coaching, to słowo, które już na dobre zamieszkało w naszej przestrzeni prywatnej i zawodowej. Spotykamy je w prasie i w Internecie. Nie zawsze wiemy dokładnie co oznacza, ale z kontekstu domyślamy się, że chodzi o jakąś pracę z człowiekiem, o wsparcie i pomoc w osiąganiu sukcesów. Coś w tym stylu, bo korzystają z niego sportowcy, celebryci artyści, biznesmeni, a więc ludzie, w życiu których sukces jest bardzo ważny. Czy jednak coaching jest tylko dla nich?
Coaching to nie jest szkolenie
Dosłownie, „coaching” tłumaczy się jako „trenowanie”, w szerszym kontekście, chodzi o interaktywną pracę człowieka z człowiekiem – coacha i coachowanego – klienta.
Coaching, to indywidualne lub grupowe szkolenie zachowań, podejmowania decyzji. Istotą coachingu jest pomoc człowiekowi w osiąganiu sukcesów, formułowanych, jako indywidualne i osobiste cele. Coaching wykorzystuje wiedzę psychologiczną związaną z procesem podejmowania decyzji i realizowania ich. Z coachingu mogą korzystać wszyscy, którzy chcą zmienić coś w swoim życiu, uporać się z jakimś problemem lub po prostu rozwinąć się wewnętrznie i nie wiedzą jak to zrobić. Coach (trener zachowań) wspiera w osiąganiu sukcesów w najróżniejszych dziedzinach życia.
Do czego jest potrzeby coaching
Sukcesy można osiągać nie tylko w sporcie, na scenie czy w polityce. Powinniśmy je osiągać także w w relacjach z ludźmi, rodzicielstwie, w podejściu do własnego zdrowia, w zarządzaniu firmą, w rozwoju zawodowymi osobistym. Coaching pomaga ludziom w formułowaniu konkretnych i realnych celów, w wyborze najskuteczniejszych sposobów ich realizacji i dokonaniu tego, co jest najtrudniejsze; tego, czego pragną i boją się jednocześnie – zmiany! Przy czym zmiana ta nie dokonuje się pod kierunkiem, przewodnictwem czy nadzorem coacha. Coach nie kieruje, nie przewodniczy i nie nadzoruje klienta. Jedyne co robi, to kieruje go tam, gdzie będzie mógł odkryć własne możliwości i wykorzystać je według uznania.
Zadaniem coacha jest pomoc klientowi w odkryciu wiedzy, zasobów, umiejętności i możliwości, których w sobie nie dostrzega, a tym samym nie wykorzystuje. Coach dysponuje narzędziami otwierającymi wewnętrzne bramy, które wydają się zatrzaśnięte raz na zawsze. Udostępnia narzędzia rozwiązujące wewnętrzne supły, które wydają się nierozwiązywalne. Oferuje takie, które otwierają zamknięty dotąd wachlarz własnych możliwości. Dysponuje, udostępnia, oferuje, ale niczego nie każe, niczego nie narzuca. Pokazuje, daje, częstuje – klient bierze i wykorzystuje to, co sam uważa, że jest dla niego dobre.
Czym charakteryzuje rozwój z coachingiem?
Brak nauczania, jedynie wspieranie w samodzielnej nauce. Klient uczy się sam, w oparciu o to, czego dowiedział się o sobie w trakcie coachingu. Uczy się i wyciąga wnioski z wyników własnego postępowania.
Dobrowolność. Praca z coachem nie może być wymuszona. Pod przymusem, nikt nie odkryje samego siebie i nie zmieni niczego. Autentyczna chęć zmiany jest tu podstawą i stanowi sens coachingu.
Całkowicie niedyrektywne podejście do klienta. Coach nie pełni tu funkcji mentora, przewodnika czy lekarza. Wspiera klienta w osiąganiu zamierzonego celu, proponując mu różne narzędzia, ale nie nakazuje niczego.
Pytania zamiast gotowych odpowiedzi. Zadaniem coacha jest zadawanie klientowi pytań, które prowokują do myślenia, spoglądania na siebie i świat z różnych perspektyw, do poszerzania samoświadomości i wiedzy o samym sobie. Coach nie służy gotowymi odpowiedziami. Pyta i czeka, aż klient znajdzie własne, bo tylko te zastosuje w życiu.
Zrozumienie, akceptacja i poszanowanie systemu wartości klienta. Coach nie musi identyfikować się z tym, co dla klienta jest ważne i wartościowe. Nie może narzucać mu swojego sposobu myślenia o ludziach i świecie. Musi zrozumieć punkt widzenia osoby, z którą pracuje i nie oceniać go.
Orientacja na teraźniejszości i przyszłości. Coaching nie skupia się na przeszłości, bo ta już minęła, jest niezmienna i klient nie ma na nią żadnego wpływu.
Coaching, to proces, w którym klient odkrywa posiadane zasoby wiedzy i umiejętności, a także sposoby wykorzystywania ich do poprawy jakości życia, czyli do osiągania zamierzonych celów.
Relacja coach – klient
Relacja coach – klient jest relacją równą i partnerską. Coach nie pełni tu funkcji mentora, doradcy czy mistrza. Nie leczy, nie uzdrawia, nie zmienia. Klient zmienia się sam i w takim zakresie, jaki uważa za właściwy. Coach pomaga mu jedynie znaleźć motywację do zmiany, odkryć osobiste zasoby, które ułatwią ją i przyspieszą. Styl pracy, cele i wyniki ustalane są wspólnie przez obie strony. Klient podejmuje decyzje, co do własnych zachowań i wykorzystywania narzędzi oferowanych przez coacha. Dlatego, w dużej mierze, odpowiedzialny jest za proces i efekt coachingu.
Najważniejsze zasady coachingu
Coaching nie jest mentoringiem
Mentoring, to pomoc polegająca na udzielaniu rad i demonstrowaniu zachowań do naśladowania. Coach udziela rad tylko wtedy, gdy klient wyraźnie o to poprosi. Nie demonstruje zachowań, które klient ma naśladować. W coachingu nie chodzi o naśladowanie tego, do czego doszedł ktoś inny. Chodzi o dochodzenie do własnych rozwiązań różnych problemów, o odkrycie ich w sobie.
Coaching nie jest terapią
Coaching nie jest terapią, ponieważ nie ma na celu eliminowania psychicznych lub fizycznych symptomów i zaburzeń. Coaching nie jest ukierunkowany na leczenie emocji i analizowanie doświadczeń z przeszłości, które je zaburzyły. Praca z coachem skupia się na efektywnym działaniu w oparciu o odkryte możliwości, zdolności, umiejętności i talenty.
Coaching nie jest nauczaniem
W nauczaniu jest mistrz, który wie i uczeń, który nie wie. Pierwszy przekazuje wiedzę drugiemu. W coachingu wiedzę ma klient, a coach zadając odpowiednie pytania, pomaga mu ją odkryć i wykorzystać.
Zasady rozwoju z coachingiem
Coaching, jako wsparcie
Wsparcie coacha jest wyjątkowe, ponieważ w przeciwieństwie do opisanych wyżej, nie opiera się na wiedzy, doświadczeniu i działaniu wspierającego, ale potrzebującego wsparcia. Pomoc coacha polega na oferowaniu narzędzi i technik umożliwiających dotarcie do osobistych zasobów wiedzy i doświadczeń, które umożliwią osiągnięcie zamierzonego celu. Coach wspiera nie podpowiadając, ale prowokując rozwiązania, koncepcje i odpowiedzi. Coach nie wesprze Cię w tym sensie, że powie do czego masz dążyć, co i jak zrobić.
Coach odbędzie z Tobą podróż, w której masz szansę odkryć własne cele i znaleźć do nich własną drogę.
Praca z klientem
No dobrze, ale co ten coach robi z tym klientem? Sesje coachingowe, to nic innego, jak rozmowy. Rozmowy, do których coach jest odpowiednio przygotowany. Umie zbudować bezpieczną i komfortową relację z klientem. Stworzyć atmosferę, w której klient nie obawia się ocen, krytyki i odrzucenia. Posiada umiejętność aktywnego słuchania, czyli słyszenia czegoś więcej niż przeciętni rozmówcy. Głównie słucha i pozwala mówić klientowi. Skupia się na kliencie i poświęca mu całą uwagę. Praca coacha z klientem polega na stosowaniu różnego rodzaju narzędzi. Są to pytania otwarte, które prowokują do myślenia; zadania, które klient wykonuje między sesjami i ćwiczenia, w których klient spogląda na sytuację z różnych stron. Oprócz rozmowy, w coachingu wykorzystywane są elementy arteterapii, takie jak rysowanie, lepienie z plasteliny czy granie na instrumentach. Coach może zaproponować Ci elementy pracy z ciałem, czy wyrażanie emocji przy pomocy metafor. Wszystko oczywiście pod warunkiem, że wyrazisz zgodę i zechcesz zastosować do rozwiązania własnego problemu.
Sesja pierwsza
Pierwsza sesja z coachem różni się od pozostałych. Stanowi swego rodzaju wprowadzenie do współpracy. Zadaniem coacha jest wyjaśnienie klientowi na czym polega coaching i czego może oczekiwać. Wielu coachów proponuje klientom podpisywanie kontraktów. Kontrakty są umowami, które akceptują obie strony. Umowy te zawierają informacje o miejscu, częstotliwości i długości sesji, o wynagrodzeniu dla coacha, o poufności, o raportach dla sponsora (coaching dla pracowników) i inne, które uznane zostaną za ważne.
Cel w coachingu
Coaching, to proces, który ma przynieść osiągnięcie wytyczonego celu. Cel ten jest podstawą i sensem oddziaływań coacha. Coach nie oddziaływuje na klienta tak, by osiągnął on swój cel, ale tak, by odkrył w sobie możliwości jego osiągnięcia. Od coacha nie dostaniesz ryby, a nawet wędki. Coach zapyta Cię co potrzebne Ci do złowienia ryby i z czego możesz to zrobić. Pierwszym pytaniem, jakie zapewne zada, będzie pytanie o cel, z jakim przyszedłeś / przyszłaś na coaching. Jeśli trudno będzie Ci go sformułować, zada pytania pomocnicze i poczeka, aż nazwiesz swój cel. Oprócz celu głównego, w coachingu wyznacza się cele pośrednie, czyli etapy jego osiągania. Każda sesja z coachem zaczyna się od pytania z czym przychodzisz, jaki cel chcesz osiągnąć właśnie dziś. Cele w coachingu nie są statyczne i niezmienne. Można je dowolnie zmieniać i modyfikować.
Kreatywność w coachingu
Jedną z głównych zasad coachingu jest rozbudzanie kreatywności klienta. Kreatywność ma pomóc w dochodzeniu do własnych sposobów realizacji wytyczonego celu. Wiedząc co chcesz osiągnąć, znając swoje możliwości i ograniczenia, możesz przejść do planowania jak to osiągniesz. Rozbudzaniu kreatywności służą liczne narzędzia i techniki, jakimi dysponuje coach. Kreatywne podejście do problemu pozwala odkryć wiele rozwiązań, które przedtem w ogóle nie przychodziły do głowy. Rozwiązań wymykających się krępującym Cię schematom, utartym sposobom myślenia i rutynie.
Wolność wyboru
Coaching zakłada wolność wyboru klienta. Nie tylko sam generujesz możliwości rozwiązania problemu, ale sam decydujesz, która z nich jest najlepsza lub od której zaczniesz. Wolność wyboru sprawia, że udane rozwiązania dają klientowi poczucie siły, mocy i sprawczości. Podnoszą poczucie własnej wartości, bo przecież wymyślił i wybrał je sam. Rozwiązania, które nie przyniosły oczekiwanego rezultatu nie są klęskami, lecz nauką akceptowania i poprawiania własnych błędów. Istotą coachingu jest pokazanie Ci, że za to co w Twoim życiu udane i nieudane możesz wziąć odpowiedzialność i nie bać się jej. Z jednego się cieszyć, z drugiego wyciągać wnioski. Nie zawdzięczać sukcesów komuś innemu i nie obarczać innych swoimi porażkami.
Coaching w praktyce
Każdego dnia, sporą ilość czasu poświęcamy myśleniu o tym jak jest i jak byśmy chcieli żeby było. Chcielibyśmy, ale, gdy zaczynamy się zastanawiać, dopada nas chaos i nie wiemy już co jest ważne. Natłok myśli sprawia, że na żadnej nie koncentrujemy się dostatecznie długo. Nie porządkujemy ich, nie eliminujemy destruktywnych. Nie wyznaczamy celu i kroków do jego osiągnięcia. Zmęczeni, porzucamy myślenie i rezygnujemy z działania. Czas mija, a my wciąż jesteśmy w punkcie wyjścia. Miotamy się i przeżywamy kolejne rozczarowania. Chcemy zmiany, ale… Na drodze do jej osiągnięcia jest tyle problemów, że zostajemy z tym, co mamy do tej pory. Zostajemy i doświadczamy niezadowolenia i złości. Zaczynamy myśleć o zmianie i wszystko powtarza się od nowa. Ratunku!
Pomoc w zmianie
Istnieje wiele metod pomagających człowiekowi zmienić dotychczasowy model działania w jakimś obszarze lub dziedzinie życia. Jedną z najefektywniejszych jest coaching. Coaching, to najkrócej mówiąc zrozumienie modelu własnych zachowań i nauczenie się innego sposobu efektywnego podejmowania decyzji.
Skoro sam i z własnej wiedzy wymyślamy i tworzymy rozwiązania, to po co coaching? Coaching pozwala dotrzeć do wiedzy i umiejętności, które posiadasz, a z których nie zdajesz sobie sprawy. Prowadzący go coach dysponuje technikami i ćwiczeniami dającymi wiedzę o samym sobie, o ukrytych i niewykorzystywanych dotąd kompetencjach, możliwościach i zdolnościach.
Dlaczego ich nie znasz? Nie znasz ich najprawdopodobniej dlatego, że – jak większość – poddany byłeś / poddana byłaś wychowywaniu polegającemu głównie na krytyce. Z myślą o Twoim dobru i w dobrej wierze, zwracano uwagę i pokazywano Ci głównie Twoje braki i niedociągnięcia. Chcesz to sprawdzić? Wymień jak najszybciej trzy swoje wady. A teraz wymień trzy swoje zalety. Co przyszło Ci łatwiej? Nad czym nie musiałeś – nie musiałaś się zastanawiać? Co wywołało zakłopotanie i zażenowanie? Już wiesz, czego w Tobie więcej i dlaczego nie doceniasz siebie i swoich możliwości. Coaching, to proces, w którym odczarowane zostają błędne i negatywne przekonania na własny temat. Odczarowanie ich, to znaczy racjonalne rozprawienie się z nimi, odkrywa przed człowiekiem zupełnie nowe perspektywy. Poszerza horyzonty, likwiduje bariery, czyni możliwym coś, co wydawało się niewykonalne.
Jak to działa?
Działa to tak, że naprzeciw siebie są dwie osoby, coach i klient. Coach, to osoba przygotowana do tego, by pomagać innym w procesie dążenia do zmiany. Klient, to osoba, która chce uporać się z jakimś problemem, osiągnąć wyższy stopień rozwoju osobistego lub osiągnąć sukces w konkretnej dziedzinie.
Co robi coach?
Rozmowa z coachem nie polega na naprzemiennym wypowiadaniu różnych kwestii, ocenianiu czy mówieniu o sobie. Mówić o sobie może tylko klient, coach słucha, akceptuje, rozumie i nie ocenia rozmówcy. Kluczowym elementem rozmowy z coachem są odpowiedzi na zadawane przez niego pytania.
Sztuka coachingu polega na doborze takich pytań, które prowokują do myślenia, wglądu w siebie, spoglądania na problem z różnorakich perspektyw itp. Pytania zadawane przez coacha porządkują natłok myśli, pozwalają skupić się na celu, uwalniają od destrukcyjnych wzorców i schematów. W procesie coachingu klient odkrywa i uczy się wykorzystywać własną wiedzę i możliwości. Odkrywanie to możliwe jest dzięki swoistej relacji coacha z klientem. Relacja ta zbudowana jest na zaufaniu, poczuciu bezpieczeństwa i szacunku. Klient nie obawia się, że coach skrytykuje go lub oceni negatywnie. Coach nie pokazuje klientowi, co jest właściwe, co nie. Pozwala wybierać i ponosić konsekwencje swoich wyborów. Nie podaje gotowych recept, nie proponuje rozwiązań, które sprawdziły się w jego życiu. Nie poucza, nie przewodzi, nie leczy. Nie narzuca żadnych z proponowanych zadań i ćwiczeń.
Coach towarzyszy Ci w długiej i trudnej czasami podróży od wytyczenia celu do jego osiągnięcia, od kryzysu, do konstruktywnego wykorzystania go, od problemu do rozwiązania, od chęci zmiany do samej zmiany!